Hindi biro ang ipinakita ng mga Moro sa Marawi City — sinunog ang standee nina Presidential Peace Adviser Carlito Galvez Jr. at Special Assistant to the President Anton Lagdameo Jr. Sa kultura ng protesta, ang pagsunog ng effigy ay hindi lang simpleng galit; ito’y matinding simbolo ng pagkadismaya, ng pagtanggi, at ng panawagan para sa pagbabagong hindi na kayang itago sa mahinahong salita.
Bakit sila ang target ng pagkamuhi?
Una, malinaw ang punto ng mga nagprotesta: nakikita nila sina Galvez at Lagdameo bilang mukha ng panghihimasok ng Malacañang sa usaping Bangsamoro. Sa halip na maging tagapagtulay ng kapayapaan, iniuugnay sila sa umano’y pakikipagsabwatan sa mga lokal na dinastiya at sa pagpapatupad ng BTA Bill 351 — isang panukalang binabansagan ng marami bilang mapanlinlang at labag sa diwa ng Comprehensive Agreement on the Bangsamoro (CAB).
Pangalawa, ang panawagan ay hindi lang laban sa isang batas. Ito ay sigaw para sa tunay na awtonomiya at makatarungang representasyon. Kaya nga hindi lang iisang sektor ang lumahok — naroon ang tradisyunal na lider, ulama, kababaihan, kabataan, negosyante, civil society, at academe. Kung tutuusin, ang ganitong lawak ng pagkakaisa ay senyales na ang isyu ay hindi simpleng pampulitika kundi ugat ng tiwala at kinabukasan ng rehiyon.
Ngayon, ang tanong: nakikinig ba ang gobyerno? O ang Bangsamoro ba’y isa lamang “extension” ng kapangyarihan ng Maynila?
Kung patuloy na ipipilit ang isang panukalang hindi kinikilala ng taumbayan, tila baga inuulit lang natin ang kasaysayan ng pagkakait at panggugulang. Sa halip na kapayapaan, ang magbabalik ay pagkadismaya, galit, at posibleng panibagong sugat sa relasyon ng Estado at Bangsamoro.
Kaya dapat tandaan nina Galvez at Lagdameo: Ang awtonomiya ay hindi pribilehiyo mula sa Malacañang, ito’y karapatan ng mga Moro na matagal nang ipinaglaban at pinagsakripisyuhan.
Ang tunay na tanong: mananatili ba silang tagapayo ng kapayapaan, o magiging simbolo ng panibagong pang-aapi?
