Sa pag-ikot ng kasaysayan ng ating bayan, ang Araw ng Kalayaan ay nananatiling buhay na alaala ng tapang, sakripisyo, at pagmamahal sa Inang Bayan. Ngayong Hunyo 12, 2025, ginugunita natin ang ika-127 anibersaryo ng kalayaan ng Pilipinas mula sa kolonyalismong Kastila—isang mahalagang araw para sa bawat Pilipino, kabilang na ang mga mamamayan ng Rehiyong Awtonomos ng Bangsamoro sa Muslim Mindanao (BARMM).
Ang proklamasyon ng kalayaan noong Hunyo 12, 1898 sa Kawit, Cavite sa pangunguna ni Heneral Emilio Aguinaldo ay sumimbolo sa pagsilang ng isang bansang lumalaya mula sa matagal na pagkaalipin. Ngunit higit pa sa isang petsa sa kasaysayan, ito ay salamin ng matinding pagsusumikap ng mga bayani—mula Luzon hanggang Mindanao—na nagsakripisyo para sa ating kasarinlan.
Sa Bangsamoro, ang konsepto ng kalayaan ay mas malalim at mas personal. Daan-daang taon ring nakibaka ang mga Muslim sa Mindanao laban sa pananakop—hindi lamang ng Kastila kundi maging ng Amerikano at Hapones. Kilala natin ang mga bayaning Muslim gaya nina Sultan Kudarat, Datu Uto, at Datu Piang na matapang na tumindig para sa kanilang lupa, kultura, at pananampalataya.
Ngayong may sariling pamahalaan ang Bangsamoro sa ilalim ng Bangsamoro Organic Law, mas lalong nabibigyang saysay ang tunay na kahulugan ng kalayaan para sa mga mamamayan nito. Ang awtonomiya ay isang tagumpay na bunga ng mahabang negosasyon, pag-unawa, at hangarin para sa kapayapaan.
Ang 127th Independence Day ay ginugunita sa rehiyon hindi lamang bilang pagkilala sa nakaraan kundi bilang pagdiriwang ng bagong yugto—isang Bangsamorong pinamumunuan ng sarili nitong mga lider, nakapaglilinang ng sariling mga programa para sa edukasyon, kabuhayan, kalusugan, at kapayapaan.
Ngayong taon, ang BARMM government sa tulong ng mga ministries, at iba pang ahensiya ay nagsagawa ng mga aktibidad sa iba’t ibang lungsod at bayan tulad ng Cotabato City, Marawi, Lamitan. Tampok dito ang sabayang pagtaas ng watawat, cultural presentations mula sa iba’t ibang tribu ng Bangsamoro—Tausug, Maguindanaon, Maranao, Yakan, at Sama—and mga talakayan ukol sa kahalagahan ng pagkakaisa at soberanya.
Ang kalayaan ay hindi nagtatapos sa proklamasyon—ito ay patuloy na pinangangalagaan. Sa Bangsamoro, ang kapayapaan ay isa sa mga pinakamahalagang aspeto ng kalayaan. Ang pagpapatuloy ng normalization process sa ilalim ng Comprehensive Agreement on the Bangsamoro (CAB) ay patunay na hindi tumitigil ang gobyerno at mga stakeholder sa paghahanap ng pangmatagalang kapayapaan.
Ang pagdiriwang ng Araw ng Kalayaan ay paalala rin ng ating pananagutan—bilang mga mamamayan, lider, guro, kabataan, at ordinaryong tao. Sa Bangsamoro, ang bawat isa ay may papel sa pagpapanatili ng kalayaan sa pamamagitan ng paggalang sa karapatang pantao, pagtutulungan sa kabila ng pagkakaiba, at pagbibigay-halaga sa sariling kultura.
Kasabay ng paggunita ngayong taon, nagbigay ng mahalagang mensahe si Chief Minister Abdulraof A. Macacua ng Bangsamoro Government:
“We join the nation in honoring the 127th Philippine Independence Day. Today, we remember the sacrifices made in the pursuit of freedom and independence won in 1898. As Bangsamoro, we carry our history of struggle. We didn’t just inherit this freedom. We fought for it our way through generations of pain, courage, and hope.”
“Our autonomy is part of that larger story. And now, it’s our responsibility to protect it and make it real in the lives of our people…Together with sincerity, respect, and a clear vision, we can build a Bangsamoro that’s peaceful, just, and free in the truest sense.”
Ang mensaheng ito ay hindi lamang paalala ng kasaysayan, kundi paanyaya sa pagkilos—na ang kalayaan ay kailangang bigyang-laman, hindi lamang sa salita kundi sa gawa.
Ang ika-127 Araw ng Kalayaan ng Pilipinas ay hindi lamang selebrasyon ng isang petsa—ito ay pagninilay sa kahulugan ng kalayaan sa ating kasalukuyan. Sa Bangsamoro, ito ay pagdiriwang ng panibagong pag-asa, ng diwa ng bayanihan, at ng isang mas inklusibong kinabukasan kung saan walang naiiwan.
Kalayaan para sa lahat. Kalayaan na may dignidad. Kalayaan na may pagkakaisa.
Mabuhay ang Bangsamoro! Mabuhay ang Pilipinas!
Maligayang Araw ng Kalayaan!
